Dziecko nie chce spać. Dlaczego tak się dzieje? Co robić? Poradnik dla niewyspanych rodziców

Dziecko nie chce spać w nocy, domaga się noszenia i bujania przez wiele godzin, a wymęczeni rodzice starają się nie zasnąć w trakcie śpiewania kołysanki… Bywa tak, szczególnie jeśli dziecko przeżywa skok rozwojowy, ząbkuje albo właśnie zaczyna odczuwać pierwsze objawy infekcji.

Albo zupełnie bez powodu.

Sprawdź najspokojniejsze sposoby na głęboki sen dziecka.

W skrócie:

1. Niemowlęta mogą marudzić przed zaśnięciem z powodów związanych z niewygodą, głodem, mokrą pieluszką.

2. W życiu dziecka są okresy, w których zasypia mu się trudniej: ząbkowanie, skoki rozwojowe, itp.

3. Refluks może wywoływać wybudzanie się niemowlęcia.

4. Kiedy kilkuletnie dziecko nie chce iść spać o tej godzinie, o której Ty byś chciał/a – upewnij się, że w ciągu dnia zażywa odpowiedniej ilości ruchu, szczególnie na świeżym powietrzu.

5. Wypróbuj wieczorne rytuały i czytanie bajek baaardzo monotonnym głosem. Nie zapomnij o ziewaniu!

Zobacz też: 

• Niespokojny sen niemowlaka

Dlaczego dziecko nie chce spać?

Dziecko nie chce spać zazwyczaj dlatego, że jest mu nieprzyjemnie (czyli: mokra pieluszka, zimno lub ciepło, drapiące metki lub tkaniny, ząbkowanie, infekcje, refluks). Drugą grupą przyczyn są problemy z przebodźcowaniem w ciągu dnia.

Dziecko nie chce spać z powodu dyskomfortu

Jeśli dziecko nie chce spać i marudzi albo płacze, a nie umie jeszcze powiedzieć, co mu nie pasuje, sprawdź poniższą listę:

• potrzeba odbicia,

• czystość pieluchy,

• temperatura dziecka (sprawdzamy ewentualne spocenie na karku),

• ułożenie warstw ubrań, metek, pościeli.

Dziecko nie chce spać, bo nie jest opatulone

W przypadku niemowląt poniżej 1. miesiąca życia „brakującym ogniwem” procesu zasypiania może być brak odpowiedniego spowicia. Noworodek lubi być opatulony, bo czuje się wtedy jak w łonie mamy. Nie bez przyczyny mówimy o czwartym trymestrze ciąży! O tym, jak prawidłowo spowić niemowlę piszemy w artykule Niespokojny sen niemowlaka.

Dziecko nie chce spać, bo jest „niewybiegane”

W przypadku starszych, kilkuletnich dzieci przyczyną problemów z zaśnięciem może być niewystarczające „wybieganie” w ciągu dnia. Maluch ma jeszcze energię na zabawę, a tu nadeszła noc. Warto pozwolić dziecku na codzienną porcję ruchu, szczególnie na świeżym powietrzu.

Dziecko nie chce spać, bo jest przebodźcowane

Przebodźcowanie niemowlaka może wynikać z narażenia w ciągu dnia (a szczególnie wieczorem) na:

• zbyt dużo sztucznego światła,

• głośnych dźwięków,

• obcych osób i miejsc.

Dziecko nie chce spać, bo… zbyt późno się położyło!

Przyczyną problemów z zasypianiem może być też zbyt późne kładzenie dziecka spać. Na tę ciekawą zależność wpadli badacze z Filadelfii. Niezależnie od grupy wiekowej (badano dzieci od urodzenia do 3. roku życia) im później dziecko się kładło, tym krócej spało.

Naukowcy byli nawet w stanie to wyliczyć zależność: dzieci spały o 30 minut krócej na każdą godzinę  „opóźnienia”.

Więc jeśli maluch ma problemy z zaśnięciem koło godziny 21. – zacznij rytuały usypiania bliżej 19-tej. Sprawdź, czy u Ciebie zadziała.

Zobacz też:

• Jak ubierać dziecko do snu?

• Katar u niemowlaka a spacer

Inne możliwe przyczyny problemów ze snem dziecka

Niemowlęta są marudne przy zasypianiu, kiedy:

• ząbkują,

• rozpoczyna się u nich infekcja,

• mają gorączkę,

• pojawi się u nich regres snu,

• dziecko przeżywa skok rozwojowy.

– Moje dziecko zaczęło być marudne i nie chciało spać koło 4. miesiąca życia. Niecały miesiąc później pokazał się pierwszy ząbek. Tajemnica rozwikłana – wspomina Dorota, mama dwójki dzieci.

Dziecko nie chce spać. Co robić?

Niezależnie od wieku dziecka i przyczyny problemów ze snem, stosuj się do poniższych zasad.

1. Ustal godzinę, o której zaczyna się proces usypiania. Staraj się trzymać ustalonej pory.

2. Proces usypiania to wybrane przez Was rytuały: np. kolacja, kąpiel, masażyk, kołysanka, przytulanie i kładzenie do łóżeczka. Również staraj się trzymać ustalonych ram.

3. Dwie godziny przed pójściem spać rozpoczynaj czas bez ekranów – telewizora, tableta, komórki. W przypadku młodszych dzieci lub nieoglądających elektroniki: staraj się ograniczać silniejsze bodźce, takie jak głośne dźwięki i głośna, energiczna muzyka, jaskrawe światło.

4. W sypialni stosuj przyciemnione światło (poeksperymentuj, niektóre dzieci lubią całkowitą ciemność w nocy, inne wolą delikatne światełka).

5. Pilnuj, aby nie przegrzewać dziecka. Dla niemowląt najlepsze i najbezpieczniejsze będą śpiworki do spania, które łatwo dostosować do temperatury panującej w sypialni.

6. Zamiast całkowitej ciszy wypróbuj szumienie, a może nawet warczenie odkurzacza. Preferencje są różne, ale wiele znajomych maluchów zasypia przy różnego rodzaju szumach.

Zobacz też:

• Ocieplane śpiworki do spania 2,5 TOG

Refluks u niemowlaka a sen

Refluks żołądkowo-przełykowy wywołuje głównie problemy z karmieniem niemowlaka. Niemowlę nie umie jeszcze zakomunikować pieczenia w przełyku, więc płacze, szczególnie w czasie karmienia i snu. Ważne: Refluksowi wcale nie musi towarzyszyć ulewanie (samo ulewanie jest u wielu dzieci naturalne i występuje do 12. miesiąca życia, nie powodując żadnych innych objawów i nie zaburzając przybierania). 

Objawy refluksu to:

• płacz, wyginanie się i prężenie w czasie prób nakarmienia,

• opóźnienie przybierania na wadze,

• wybudzanie się ze snu,

• kaszel i chrypka,

• ulewanie i wymioty,

• zwiększona częstotliwość infekcji górnych dróg oddechowych.

Refluks u niemowlaka diagnozuje się za pomocą sondy wprowadzanej do przełyku.

Co zrobić gdy kilkuletnie dziecko nie chce iść spać?

Metody usypiania kilkuletniego dziecka nie odbiegają bardzo od usypiania niemowlaka. Wieczorem pamiętajcie o rytuałach i ograniczeniu ekranów. WIeczorne lektury dobierajcie tak, aby na końcu były te najnudniejsze fragmenty… 

– U nas sprawdziło się czytanie ulubionych bajek córki, ale mega monotonnym głosem, przerywanym ziewaniem. Działa u pięciolatki! – przekonuje Dorota.

I nie zapominajmy o wybieganiu w ciągu dnia!

Trzymamy kciuki!

Zobacz też:

• Przytulanki dla niemowląt

• Organizery do łóżka

• Pościele dla dzieci

• Prześcieradła dla dzieci

• Jak wybrać kokon niemowlęcy

• Dlaczego warto wybrać rożek niemowlęcy

FAQ

Co to jest metoda 3-5-7?

Metoda 3-5-7 jest nazywana treningiem samodzielnego zasypiania lub metodą Ferbera, od nazwiska twórcy. Polega na tym, że opiekunowie pozwalają się niemowlęciu wypłakać w samotności – najpierw przez 3, potem 5 i 7 minut (po tych wydłużających się interwałach przychodzi się i uspokaja dziecko bez wyjmowania z łóżeczka i wychodzi). 

Jest to metoda behawioralna ucząca dziecko samodzielnego zasypiania i samoregulacji. Teoretycznie są badania mówiące, że sposób ten nie jest szkodliwy i nie wpływa na dalszy rozwój dziecka3 i pediatrzy niekiedy zalecają tę metodę. Wielu rodzicom jednak nie odpowiada, bo działa odwrotnie niż podpowiada instynkt.

Źródła:

1. Jodi A. Mindell, Erin S. Leichman, Jordana Composto, Christina Lee, Bula Bhullar, Russel M. Walters „Development of infant and toddler sleep patterns: real-world data from a mobile application” [w:] J Sleep Res. (2016). https://doi.org/10.1111/jsr.12414

2. Beal, Judy A. DNSc, RN, FNAP, FAAN. Cry It Out: What Is It and Is It Appropriate?. MCN, The American Journal of Maternal/Child Nursing 42(3):p 180, (2017). DOI: 10.1097/NMC.0000000000000325

3. Gradisar, M., Jackson, K., Spurrier, N. J., Gibson, J., Whitham, J., Williams, A. S., Kennaway, D. J. (2016). Behavioral interventions for infant sleep problems: A randomized controlled trial. Pediatrics, 137(6). doi:10.1542/peds.2015-1486